कैलाली । कैलालीको गोदावरी नगरपालिका – ४ खैरानाका महिलाहरू प्रत्येक साता समूहमा बस्छन् । समूहमा उनीहरूले बचत सङ्कलन गर्ने देखि लिएर विभिन्न योजनाका बारेमा छलफल गर्छन् । आफूलाई परेका समस्या राख्दै भलाकुसारी गर्छन् । समूहमा महिलामाथि हुने हिंसाका विषयमा पनि समूहमा कुरा उठाउँछन ।
समूहकी सदस्य कौशिल्या कुमारी सार्की समूह महिलामाथि हुने हिंसाका बारेमा बहस गर्ने थलो बनेको बताइन । उनले गाउँघरमा महिला हिंसा धेरै खुल्न नचाहने गरेपछि पछिल्लो समय समूहमा बस्दा आफ्ना कुरा सुनाउन थालेको बताइन् । ‘महिला कमजोर भएर नै महिला हिंसा हुने गरेको छ’ उनले भनिन् ‘हिंसा सहेर पनि हामी बाहिर खुल्न चाहँदैनौ । जसले महिला पीडामा परेका छन् । अब महिलाहरूले महिलाका समस्या बुझेर सङ्गठित भएर आवाज उठाउनु पर्छ ।’ उनले राजनीतिक पहुँच, आर्थिक हैसियतका आधारमा न्याय दिइने गरेकोले यसको लागि महिला नै एक जुट हुनु पर्ने बताइन् । उनले महिला हिंसाका घटना बाहिर ल्याउन लागि महिलाहरूले एक आपसमा मिलेर अघि बढ्नुको विकल्प नभएको बताइन् ।
गोदावरी नगरपालिका – ४ की वडा सदस्य समेत रहेकी रेश्मी देवी चौधरीले महिलाहरू एकजुट हुन थालेपछि आवाज उठाउन सहज भएको बताइन । उनले महिला हिंसाका घटनामा पहिलेको तुलनामा सुधार आएको बताइन । ‘पहिलोको तुलनामा धेरै नभए पनि थोरै सुधार भएको भएको छ’ उनले भनिन ‘हुन त अहिले पनि बुझ पचाएर पनि उमेर नपुगी बिहे गर्ने धेरै छन् । अहिले पनि बहुविवाह, कुटपिट, दाइजो प्रथा जस्ता महिला हिंसा हुने गरेका छन् ।’
उनले अहिले पनि बालबच्चा नभएको भन्दै दोस्रो बिहे गर्न पनि महिलामाथि धेरै हिंसा हुने गरेको बताइन् । उनले आफूकहाँ पनि बालबच्चा नभएको भन्दै अर्को बिहे गर्ने समस्या लिएर धेरै महिला आउने गरेको बताइन् ।
विकासका लागि युवा ऐक्यबद्धता (यार्ड) ले बाल अधिकार संरक्षणका लागि महिला सशक्तीकरण परियोजना अन्तरगत वडामा हाल ८ वटा समूह निर्माण गरेको छ । जसमा महिलाहरू हरेक हप्ता बैठक बस्ने गरेका छन् । बैठकमा बचत उठाउने देखि लिएर योजना बनाउने, विभिन्न सिपमूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने काम गरिँदै आएको यार्डकी वडा नम्बर ४ की सामाजिक सहजकर्ता साबित्रा बोहराले बताइन् । उनले लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान चलिरहँदा सोही समूहहरूमा बहस, छलफल, सचेतनाका कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको बताइन ।
उक्त परियोजना हाल गोदावरीका ६ वडामा सञ्चालन छ । जहाँ प्रत्येक वडामा ८ वटा समूह निर्माण गरिएका छन् । समूहमा आबद्ध गोदावरी नगरपालिका – १० खमौराकी भागरथी धामीले पछिल्लो समय महिलाहरू सङ्गठित हुँदै गएपछि महिला हिंसाका घटनामा केही कमी आएको बताइन् । खुसी आत्मनिर्भर समूहकी सदस्य रहेकी उनले महिला हिंसाका विषयमा पनि आफूहरूले समूह मार्फत जानकारी पाएको बताइन ।
‘महिला हिंसा भएमा दबेर बस्नु पर्दैन भनेर हामीले बुझेका छौ’ उनले भनिन ‘अहिले कानुन छ । वडामा समस्या राख्न सकिन्छ, नगरमा जान सकिन्छ, विभिन्न सङ्घसंस्था छन् । त्यहाँ गएर न्याय पाउन सकिन्छ । अहिलेको महिलाले हिंसा सहेर दबेर बस्नु हुँदैन ।’ उनले महिलाले महिलामाथि हिंसा गर्ने भएकाले त्यसको अन्त्य गर्नुपर्ने बताइन् । ‘हामीले पनि छोरालाई पढ्न लगाउने छोरीलाई रोटी पकाऊ, घाँस काट भनेर विभेद गरिरहेका हुन्छौ’ उनले भनिन ‘छोरा छोरालाई समान व्यवहार गर्न आवश्यक छ ।’
गोदावरी नगरपालिका १ चैतन्यपुरकी नन्दा भट्टले अहिले पनि घर भित्र महिलामाथि हुने हिंसा कायमै रहेको बताइन । उनले घरभित्र हिंसा भए पनि बेजत हुने डरले हिंसा लुकाउने समस्या अझै पनि कायमै रहेको बताइन । उनले मागी विवाह गर्दा बिस वर्ष पुगेर गर्ने गरिएको भए पनि भागी विवाह भने उमेर नपुगी हुने गरेको बताइन् । पठनपाठनमा भने विभेद कम भएको उनले बताइन । उनले कुनै महिला समस्यामा परेर गाउँमा निर्माण गरिएका समूहमार्फत सहयोग गर्ने गरिएको बताइन् ।










तपाइको प्रतिक्रिया दिनुहोस्