काठमाडौँ । भूस्वर्गका नामले परिचित सुदूरपश्चिमको प्रमुख पर्यटकीय भूमि खप्तडमा आध्यात्मिक सम्मेलनको आयोजना हुने भएको छ । सम्मेलन जेठ २३ देखि २५ गतेसम्म आयोजना हुने छ । सम्मेलनको प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले उद्घाटन गर्नुहुने छ । भारतीय योगगुरु बाबा रामदेव, पतञ्जली योगपीठका महामन्त्री बालकृष्ण आचार्य, सङ्घीय र प्रदेश सरकारका मन्त्रीहरू, आध्यात्मिक क्षेत्रका प्रतिष्ठित व्यक्तित्वलगायत सम्मेलनमा सहभागी हुनुहुने छ ।

आध्यात्मिक सम्मेलनका लागि सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहको संयोजकत्वमा ४०१ सदस्यीय मूल तयारी समितिसमेत गठन भएको छ । समिति अन्तर्गत १२ उपसमिति गठन गरिएका छन् । सम्मेलन आयोजनाका लागि खप्तड क्षेत्र पर्यटन विकास तथा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष हर्कबहादुर सिंहको संयोजकत्वमा तयारी तथा व्यवस्थापन समिति गठन गरिएको छ ।

समितिका अध्यक्ष सिंहका अनुसार धार्मिक, आध्यात्मिक र सांस्कृतिक संरक्षण गर्न सम्मेलनको आयोजना हुन लागेको हो । उनले भने, ‘सम्मेलनमार्फत राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा खप्तडको प्राकृतिक सौन्दर्यता, आध्यात्मिक, योग, ध्यान र साधनाको महत्वलाई चिनाउन सहयोग पुग्ने विश्वास लिएका छौँ ।’

सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार, उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्रालय, नेपाल पर्यटन बोर्ड, खप्तड पर्यटन विकास तथा व्यवस्थापन समिति, तथा स्थानीय तहको आयोजनामा हुन लागेको सम्मेलन सम्पन्न गर्न करिब तीन करोड रुपियाँ खर्च हुने अनुमान गरिएको छ । ‘मानसखण्ड’ पुस्तकमा समेत खप्तडलाई पृथ्वीको सुन्दर ठाउँका रूपमा वर्णन गरिएको चर्चा गर्दै उहाँले ६५ वर्षको उमेरमा खप्तड पुग्नुभएका खप्तडबाबाले साधना गर्दा उहाँ ५० वर्ष बाँचेकाले खप्तड आफैँमा अलौकिक देव भूमि रहेको र यसको प्रचारप्रसारमा राज्यले जोड दिनुपर्ने बताए ।

पाँच सयभन्दा बढीको सहभागिता हुने विश्वास गरिएको सम्मेलनमा विभिन्न १६ देशका राजदूतलाई आमन्त्रण गरिएको छ । सम्मेलनमा सहभागी हुन काठमाडौँबाट हवाई मार्गबाट घनगढी र सडक मार्गबाट डोटीको दिपायल, अछामको चौरपाटी, बझाङको लमैलसम्मको यात्रा गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसै गरी दिपायलबाट खप्तडसम्म हेलिकोप्टरको समेत व्यवस्था हुने अध्यक्ष सिंहले बताए ।

१००८ खप्तडबाबा अर्थात् स्वामी सच्चिदानन्द सरस्वतीले तपस्या गरेको पवित्र भूमि खप्तडमा खप्तडबाबाले जीवनका करिब ५० वसन्त बिताउनुभएकोे थियो । काशीको दक्षिणामूर्ति मठमा पूर्वीय दर्शनको अध्ययन, अध्यापनपछि गहन साधनाका लागि खप्तड पुग्नुभएका खप्तडबाबाले त्यहाँको बसाइका व्रmममा धर्म विज्ञान, विचार विज्ञान, स्वास्थ्य विज्ञान, योग विज्ञान, वेदान्त विज्ञान र आत्मज्ञानलगायत कैयौँ कृति तयार पारेका थिए ।

ठुल्ठुला पाटन ९चौर०, पाटनभरि फैलिएका रङ्गीविरङ्गी फूल, दह, जीवजन्तु र हिमालको प्राकृतिक सौन्दर्यले शुसोभित खप्तडबारे स्कन्द पुराणमा समेत चर्चा गरिएको पाइन्छ । खप्तड आध्यात्मिक, धार्मिक र प्राकृतिक बासस्थानको हिसाबले पनि त्यत्तिकै महत्वपूर्ण छ । धार्मिक किंवदन्तीका अनुसार पाण्डुपुत्र युधिष्ठिर खप्तडको बाटो हुँदै स्वर्ग जानुभएको थियोे । त्रिवेणीधाम, केदारढुङ्गा, नागढुङ्गा, खप्तड दह, खप्तड आश्रम, सहस्र लिङ्ग, खप्तडबाबाको कुटी जस्ता पवित्र धार्मिक सम्पदाले यहाँको धार्मिक गरिमालाई थप उचाइ दिएको छ ।

२२ पाटन, २५ मैदान र ५२ वटा थुम्का ९झोती० ले भरिपूर्ण जैविक विविधताको फूलबारी खप्तड सयौँ प्रजाति चरा, ३७२ प्रजातिका वनस्पति र १३० थरिका जडीबुटीले भरिपूर्ण छ । समुद्री सतहबाट तीन हजार दुई सय मिटरको उचाइमा झन्डै २२५ वर्ग किलोमिटरमा फैलिएको खप्तड क्षेत्रमा सदियौँदेखि लाग्ने विविध सांस्कृतिक मेलामध्ये गङ्गा दशहरा, जनैपूर्णिमामा हजारौँ तीर्थयात्री त्यहाँ पुग्ने गरेका छन् । खप्तड घुम्नका लागि जेठ, असारदेखि मङ्सिरसम्मको समय उपयुक्त मानिन्छ ।